Waterzijdig inregelen, een koud kunstje? Een bijdrage van wijkbewoner Rienco Groenewold.
Daar zaten we dan deze winter. In een nieuw (oud) huis met een compleet nieuwe CV installatie. Het is koud buiten, iedereen is thuis, dus overal de verwarming aan. Met tot gevolg dat de radiatoren boven gloeiend heet worden, beneden niet op temperatuur komen en het in de woonkamer dus niet lekker warm wordt. Maar zo slecht is het huis toch niet geïsoleerd?
Nee met de isolatie is niets mis maar een nieuwe (en vaak bestaande ook) CV installaties zijn wel geplaatst maar niet ingeregeld. De radiatoren het dichtst bij de CV ketel krijgen de meeste warmte, die verder weg worden in het ergste geval alleen maar lauw. Zoals aan de linkerkant in onderstaand plaatje.
Dus de temperatuur van de CV ketel maar verhogen, verwarming een graadje hoger en stoken maar! Tot je aan het eind van het jaar de energierekening krijgt en je een hoedje schrikt.
Maar het kan anders: Waterzijdig inregelen. Er voor zorgen dat het water, en daarmee de warmte, in de CV installatie gelijkmatig over de radiatoren wordt verdeeld. Dit zorgt ervoor dat de radiatoren die verder van de CV ketel af zitten óók voldoende warm water krijgen. Zoals aan de rechterkant in onderstaand plaatje.
Hoe je dit doet, waar je aan moet denken en waar je meer informatie kunt krijgen kun je in dit blog lezen.
Wat is waterzijdig inregelen
Waterzijdig inregelen betekent dat je de hoeveelheid water die door de afzonderlijke radiatoren stroomt in balans brengt. En wel zo dat in elke radiator de retourtemperatuur 20% lager is dan de aanvoertemperatuur.
Bij een niet waterzijdig ingeregelde CV installatie krijgen de radiatoren dicht bij de CV ketel te veel warm water en is de retourtemperatuur te hoog. De radiatoren verder van de CV ketel krijgen te weinig warm water en hier is de retourtemperatuur te laag. Door de CV installatie waterzijdig in te regelen wordt de hoeveelheid water die door elke radiator kan stromen aangepast zodat door elke radiator een passende hoeveelheid water stroomt. Daardoor zorg je er voor dat elke radiator ook een gelijke hoeveelheid warmte afgeeft.
Zelf doen of laten doen?
Je kunt er voor kiezen om de CV installatie door een vakman waterzijdig te laten inregelen. Niet alle installateurs kunnen/willen dit. Grotere onderhoudsbedrijven doen het wel, aangespoord door duurzaamheidsdoelen. Daarnaast zijn er gespecialiseerde bedrijven die het aanbieden. Omdat het waterzijdig inregelen van een CV installatie veel tijd kost ben je er wel snel drie- tot vijfhonderd euro aan kwijt.Omdat het niet moeilijk is kun je er ook voor kiezen om het zelf te doen. Je hebt er tijd voor nodig. Je bent snel een paar uur bezig. En er zijn een paar punten waar je op moet letten om het niet verkeerd te doen. Aan de andere kant, is het mislukt, draai alles wat je dicht hebt gedraaid weer open en je kunt weer opnieuw beginnen.
Om het zelf te doen heeft de Werkgroep Duurzaam Dieren-West een CV-inregelkit beschikbaar. Deze bestaat uit een uitgebreide instructie, meetformulieren en temperatuurmeters. Met wat gereedschap alles wat je nodig hebt.
Hoe gaat het in zijn werk?
In hoofdlijnen bestaat het waterzijdig inregelen uit vijf stappen:
- CV installatie ontluchten, bijvullen en cv-watertemperatuur instellen
- Radiatoren test
- Onvolkomenheden van de CV-installatie oplossen
- Het waterzijdig inregelen zelf
- CV ketel instellen
Elke stap beschrijf ik hierna wat verder. Uitgebreide informatie is te vinden in de instructie in de CV-inregelkit en op verschillende plekken op internet.
Voor je kunt beginnen moet je eerst de CV installatie ontluchten, bijvullen en de cv-watertemperatuur instellen op 80 graden,
De radiatoren test houdt in dat de CV-installatie volledig warm wordt gestookt op een koude dag. Alle radiatoren open, thermostaat op 30 graden en zo nodig ramen open. Wanneer de gehele CV-installatie warm is dan registreer je van elke radiator met de temperatuurmeters de aanvoer- en retourtemperatuur. Hiermee bereken je voor elke radiator de inregelfactor. Dit is de retourtemperatuur gedeeld door de aanvoertemperatuur en deze is idealiter 0,8.
De radiatoren test kan onvolkomenheden in de CV-installatie signaleren die eerst moeten worden opgelost.
- Een radiator kan verkeerd om zijn aangesloten. De retourtemperatuur is dan hoger dan de aanvoertemperatuur. Hier moet een installateur eerst iets aan doen.
- Een radiator kan een veel lagere aanvoertemperatuur hebben dan de andere radiatoren. Dit kan komen door een slecht geïsoleerde aanvoerleiding (bijvoorbeeld door een kruipruimte), een vernauwde leiding of een kapotte radiatorkraan. Dit zijn problemen die eerst opgelost moeten worden. Isoleren kun je zelf, als je eenvoudig bij de leidingen kunt. Een vernauwde leiding of een kapotte radiatorkraan moeten al snel door een installateur worden hersteld.
- Een radiator kan ook een lage aanvoertemperatuur hebben als er een thermostaatkraan voor zit. Is dat het geval dan hoeft de thermostaatkraan niet te worden vervangen maar wordt deze ingesteld.
Zijn alle problemen opgelost dan kan het waterzijdig inregelen zelf beginnen. Afhankelijk van het type radiatoren en radiatorkranen wat je hebt zijn er verschillende methoden. Voor de meest voorkomende typen is in de instructie van de CV-inregelkit een beschrijving aanwezig hoe ze moeten worden afgesteld.
Op basis van de radiatoren test begin je met het dichtdraaien van de radiator met de hoogste inregelfactor. Omdat het inregelen het hele systeem beïnvloed moet je na het aanpassen van een radiator een tijdje wachten, alle radiatoren meten en op basis daarvan weer verder werken. Steeds neem je weer als volgende de radiator met de hoogste inregelfactor. Kom je bij de radiatoren met inregelfactoren lager dan 0,8 dan moet je deze juist verder open draaien.
Uiteindelijk probeer je een balans te vinden waarbij alle radiatoren een inregelfactor hebben van ongeveer 0,8.
Bij het inregelen is het belangrijk dat je niet alle radiatoren dicht draait. De CV-ketel kan het water dan niet meer rondpompen en kan stuk gaan.
Na het inregelen kan de cv-watertemperatuur naar beneden worden bijgesteld. Zoek hierbij naar een optimum tussen 60 en 80 graden waarbij je er voor zorgt dat bij een zo laag mogelijke watertemperatuur het huis toch nog aangenaam opwarmt. Eventueel kun je de CV installatie nog verder instellen door de tapwatertemperatuur te verlagen, de pompcapaciteit aan te passen en de thermostaatinstelling aan te passen.
Mijn ervaring
Ik heb er voor gekozen om zelf mijn CV installatie in te regelen. Het is in principe geen lastig werkje. Het is wel belangrijk om je goed in te lezen zodat je begrijpt wat je aan het doen bent. Tevens is het goed om eerst te kijken of en hoe makkelijk je jouw radiatoren kunt afstellen. Wanneer dit lastig is of niet kan dan kun je overwegen om een professional in te huren die eventueel ook de afsluiters kan aanpassen.
Het overal bereiken van een inregelfactor van 0,8 was nog best lastig. Maar ook zonder dat werkt de CV installatie een stuk beter. Alle radiatoren boven zijn geknepen. Hierdoor krijgen de radiatoren beneden, ook wanneer alle radiatoren open staan, nog voldoende warm water.
Waar vind ik meer informatie?
Wil je meer weten over het waterzijdig inregelen dan kun je ook in de Energiewinkel terecht.